Bergisch platt

Bergische Mundart

Nikolaus komm in unser Haus......

 

Wenn d’r Klos kütt!


Hück morjen wo’er et ens widder suwick! Dä Niklaus wo’er do! Bestemmt hannt di mierschden Kenger sech üwwer nen vollen Stiwwel jefröüt. Et es jo ooch hück noch emmer su, wie in uuser Kengerzick, dat am O’ewend vür Niklaus de Schoh blank jeputz wä’eren. Dann stellen di Kenger eenen Schoh op, domet dat dä Niklaus do jet drinn dunn kann. Manchmo’el sallen wall ooch hück noch de Blaaren zwiefeln, off et jet ze schnubbeln jütt oder off dä Klos en Rute in dän Stiwwel deet. Dat kütt ooch altens vür, wammer nit janz brav jewä’esen es.


Ech weeß nitmieh su jenau, wie aalt m’r wo’eren, mingen Bro’eder un ech. Op jeden Fall es et alt en janze Zick lang her, dat et am Niklauso’ewend bej uss an d’r Huusdüüren jeklingelt hät. Opjereecht simmer an de Düür jejangen. „Wä mach dat dann noch sinn, öm di Uhrzick? Et wü’erd doch hoffentlich nit dä Niklaus sinn!“ Mir wo’eren wall jet bang äwwer ooch nöüschjierich jenuch, dat m’r dän Mo’et haaden su spät noch de Düür opzemachen.


 „ Huch!“, do schrooken m’r äwwer doch eneen, wat wo’er dat? Do stung de Niklaus tatsächlich vür uss. Hä wo’er wall jet kleen jero’eden, äwwer met singem langen Baat so’ech hä zemlich jefö’erlich uus. „ Liebe Kinder seid ihr auch brav gewesen?“, huurden m’r än fro’eren. Off m’r dann ooch en Jedichtchen oder en Leedchen für än jeliehrt hä’eden, fro’eden hä noch. Bluuß wammer äm jet vürsengen dä’eten oder jet opsaaren künnten, wool hä ens sinn, off hä jet für uss in däm jruußen Sack hä’eden, dänn hä op singer Schoolder haaden. Ech kunnt vür luuter Angst kinn Wo’ert eruus kriejen. Dä Niklaus fro’eden nu mingen kleenen Bro’eder, off hä dann jet opsaaren künnt. Hä sä’eden, dat hä jet uuswändich jeliehrt hä’eden. Doch bevür dat hä ahnfing sing Jedichtchen opzesaaren, huurden ech, wie hä für dän Niklaus sä’eden: „ Onkel Fritz du kanns aber auch erst mal reinkommen!“


Nu so’ech ech et ooch, dä Niklaus dat wo’er dä Klempnerjesell vam Vatter, für dän m’r Onkel Fritz sä’eden. Ech weeß nit, off hä nu jet truurich wo’er, dat mingen Bro’eden än erkangkt haaden. Ech meen äwwer, dat singen Baat en kleen bessjen am wackeln wo’er, hä mo’et sech jewess un wahrhaftich et Lachen v’rkniefen. Em Wonnzemmer hammer dann uusem „Onkel Fritz“ uus Verschen opjesä’ert. Hä taasten ens in dän jruußen Sack un hollden für jeden van uss en Tüte met allerhangk leckerem Kro’em eruus. Dann dronk hä jenüßlich dat kleen Schnäpschen, wat d’r Vatter äm uusjeschott haaden, wildat hä jo noch wickdger durch de Kä’elde mo’et, öm ooch dän angern Kengern jet ze brengen.                                        wa

Herbstfreuden

Mir lo’eßen d’n Wenkvurrel huh!

 

Nu hammer Herwst, et is allt zemlich kaalt, morjes duurt et lang, bes dat et hell wü’erd un o’ewes is et allt widder fröh düüster. Doch fü de Kenger is di Herwstzick ooch schön. Wenn et jet wenkbüggelich is, kammer jood dän Wenkvurrel stijjen lo’eßen. Dat wo’er ooch fü uss fröher allt nen jruußen Spass.- Sunnen Wenkvurrel wu’eden nit jekooft, hä wo’er ooch nit uss Plastik wie hück. Selwer wu’erden dat Dengen jemaad. Ze’ierscht mo’eten dofür dünn Liesten besorcht wä’eren. Di jo’ew et bejm Stöcker Ä’ernst. Dann bro’et m’r noch Wenkvurrelpapier un Pelikanol, et wichtichste wo’er äwwer jenuch Ko’erte. Wenkvurrelsko’erte mo’et dat sinn, di wo’er nit su deck wie die Bengel, di se öm de Pakete jebongen hannt. Wann dä Kro’em all bejeen jeholt wo’er, kunnt et met d’r Arbeed lossjonn. Uss dän Liesten , een kuurte un een lang, wu’erden en Krüx jebongen. An dän Ängen van dän Liesten wu’erd en Kärw jefielt fü de Spannschnur un durch di Latzen en kleen Loch jebohrt. Am öngerschten Äng van däm Dreieck wu’erden zwei Löcher jebohrt. Nu mo’et dat Wenkvurrelpapier zerä’erte jeschnidden un dann met Pelikanol öm di Schnuur jeklä’ewt wä’eren. Domet dä Vurrel ooch richtich fleejen kunnt, wo’er et nu wichtich, en Schnur-Dreieck ze knodden, an dat dann di lange Wenkvurrelsko’erte jebongen wu’erd. Domet dat uusen Vurrel in d’r Lu’ert nit an et tirweln ko’em, bruchden dat Dengen noch nen langen Stä’erz .Dat op Vierecke jeschniddene Papier hammer dann wie en Ziehharmonika jefaalt un an di Ko’erte jebongen. Dat wo’er en hatt Stöck Arbed. Wammer noch vill Zick un ooch Lost haaden, wu’erd däm Wenkvurrel ooch noch en Jesicht opjeklä’ewt. Dann jing et op de Weed. Zeierscht mo’ed ens jepröft wä’eren, wo dä Wenk dännen ko’em. Duumen in d’n Mongk, dann in de Lu’ert jehaalen un siehr wo’er klo’er, in wat vür’n Richtung jeloofen wä’eren mo’ed. Et klappden nit immer tirekt, dat dä Wenkvurrel piel in di Lu’ert jing. Döckes jenuch schlo’erch hä no nem kuurten Fluch hatt op de Weed. Manchmo’el wo’er dann di janze Arbeed ömesöss. Dat Dengen haaden Schaden jenommen. Mierschdens jeri’ert et äwwer no en paar V’rsööken, dat dä Wenkvurrel jood stung. Nu mo’ed m’r oppassen, dat hä ooch in dä Lu’ert bleww. Wenn hä ze arsch am tirweln wo’er, mo’ed m’r an di Ko’erte ongen noch nen Jrassplösch bengen, dodurch wo’er hä schwo’er jenuch un stung akkerat em Wenk. Daachlang hammer uss bej joodem Wedder un jenuch Wenk met däm Wenkvurrel jet jemaad. Ech weeß noch, een Jo’ehr haaden mingen Bro’eder van uusem Vatter jezeecht kreejen, wie m’r nen jruußen achteckijen Drachen baut. Stoolz wo’er hä, wie hä dat Dengen in d’r Lu’ert haaden. Hüüder un hüüder stich dä Vurrel. Et wo’er janz schön schwo’er, di Ko’erte jepack ze haalen. Et wo’er nen richtijen Konkurenzkampf onger dän Jongen uusjebrangkt, wä et schaffen sööl, dän Vurrel am längsten un am hüütsten fleejen ze lo’eßen. Nu mo’ed mingen Bro’eder ens ä’ewes heem op et Hüüsjen. Hä jo’ew mir di Ko’erte van singen Wenkvurrel un sä’eden: „ Pass bluuß jood op dat Dengen op!“ Et wo’er nämlich ooch alltens möjelich, dat sunnen Saujong, ieh dat m’r sech v’rso’ech, di Schnur durchjeschnidden haad un dä Wenkvurrel wo’er fott. Ich haaden di Ko’erte in d’r Hangk, dä Vurrel trook un trook, do ko’em op eemo’el sunnen Wenk op, dat ech dat Dengen nitmieh haalen kunnt. Oh, Jott! Do flo’ech dä staatse Vurrel op d’n Jruußen-Brooch ahn. Et holp kinn loofen, kinn roofen un ooch kinn hüülen. Wie mingen Bro’eder widder op de Weed ko’em, so’ech hä jraad noch dän Stä’erz van singem schönen jruußen Wenkvurrel. Mir sind däm Dengen nohjeloofen bis wick henger Hölverscheed, hannt üwwerall jesöökt, doch dä Wenkvurrel wo’er fott. Lang wo’er mingen Bro’eder jifftich op mech, wildat hä mir nit jlööwen wo’el, dat ech dat nit extra jedonn hann, ech kunnt dat Fluchjerät werrklich un wahrhaftich nit jepack haalen, su hät et jetrocken. Bluuß jood, dat ech nit ooch noch met fottjeflo’eren bin, su schidderich wie ech dumoe’elen wo’er .                                                                                                                               wa 

                                      Herwst 

    

von Marlis Denst, übersetzt in Bu’escheder Platt v. Waltraud Küpper  2021


Dä Mö’eler Herwst tickt in et Lank

- d’r Summer Affscheed no’ehm-

de Farwpalette in de Hangk

un singen Pinselkro’em.


Hä tuppt ens hie un stricht jet do.

Su kri’en üwwer Nä’eht

de Bööke un d’r Haselstruch

en janz schön Farwenkleed.


Di Blä’eder mo’elt hä on et Jrass,

brung aan un ruud un jell.

M’r süht, et maad am arch vill Spass,

däm löstijen Jesell.


En Po’escht-Ei is wall nüx dojä’en,

su bongkt färwt hä d’n Bösch.

Em Sonnensching lööcht dä van fä’en,

do fröüt sech Kauet un Mösch.


De Äppel maad hä rief un ruud,

se lachen jeden ahn,

dä owwen in di Schlü’ete luurt.

M’r mö’ed en Leeder hann.


Hä brängt ooch Rä’en un Newwel met,

köhl es et, nitmieh schön.

Un eenes Daachs kammer dann

kinn Hangk vür Ooren sehn.


Am Morjen wü’erd et späder hell,

un o’ewens i’erter Nä’eht.

Et wö’er nit lang bes Chressdach mieh,

hät Mo’eder uss jesä’eht.


Dä Dach kütt flöck – is janit wick;

-di Zick flücht wie em Droom –

D’r Heiland in d’r Kippe litt,

de Kä’erze brennt em Boom.


Übersetzung:      Mö’eler   -Maler,  tuppt- tupft, Bööke-Buche, kri’en-bekommen,Po’eschtei-Osterei, lööcht- leuchtet, Kauet-Eichhörnchen, Mösch-Spatz, Schlü’ete-Äste, Chressdach-Weihnachten
Share by: